Suudi Arabistan'da taht kavgası

Suudi Arabistan Kralı Abdullah, 23 Ocak'ta hayatını kaybetti. Tahtına ise kardeşi Selman bin Abdülaziz el-Suud geçti. Bu gelişme, dışarıdan bakılınca olağan bir kral değişikliği gibi göründü. Oysa hanedanda aslında bir veraset krizi yaşanıyor. Anlamak için kısa bir tarihi bilgi verelim.

İKİ İMAM AİLESİ

Ailenin bugüne kadar gelen kökeni 18. Yüzyıl'da yaşamış Muhammed bin Suud'a dayanıyor. Suud'un Abdülaziz ve Abdullah adında 2 oğlu oldu. Abdülaziz'in soyundan gelenlere 1. İmam Ailesi, Abdullah'ınkine ise 2. İmam Ailesi deniyor. Abdülaziz, 1. İmam olmasına rağmen tahta geçenler onun soyundan değil, Abdullah'ın torunlarından geliyor.

Suudi Arabistan'da tahta çıkışta, Osmanlı'da da uygulanan civar sistemi kuralı uygulandı. Bu sistemde taht aile üyesi en yaşlı kişiye geçiyor. İlk Suudi Arabistan Kralı olan ve 1953'te ölen Kral Abdülaziz'den bugüne kadar gelenler içinde geçen gün ölen Kral Abdullah 6. Kral, yerine geçen kardeşi Selman ise 7. Kral'dır. İlk Kral Abdülaziz, Osmanlılar'ın Necid Valisi'ydi. Osmanlılar Hicaz'dan çekilince, İngilizler'in yardımıyla Mekke ve Taif'i ele geçirip Necid-Hicaz Krallığı'nı kurdu. 1932'den itibaren ailenin adını alan Suudi Arabistan'ın kralı oldu.

DARBE ÜSTÜNE DARBE

Suud Ailesi'nde taht kavgasının ilk açığa çıkışı Abdülaziz'in ölümüyle ortaya çıktı. Yerine geçen Suud ile kardeşi Faysal arasında sert bir kavga yaşandı. 1958'de kardeşi tarafından tahtan indirildi, 1960'da tekrar geldi, 1964'te tekrar indirilerek sürgüne gönderildi. Bu kavgada hanedanın asıl kurucusu olan Muhammed bin Suud'un soyundan gelen ve "Sudayri" denen kabilenin Faysal'ı desteklemesi sonucu belirlemişti. Bunun karşılığında da Sudayriler devlet içinde güçlendi, pek çok kritik pozisyonu onlar ele geçirdi. "Sudayriler"in bu yükselişi hanedanın diğer üyelerini rahatsız etti.

Etkinliklerini kırmak için 2006'da tahta geçecek kişiyi de belirleyecek olan bir komisyon kuruldu. Bu komisyonda 2011'de Kral Abdullah'ın veliahtı olarak Prens Nayef seçildi. Ancak Nayef 2012'de öldü. Ondan önceki 1. veliaht da Kral Abdullah'tan önce ölmüştü. Kısacası Abdullah'ın kendi yerine geçmesini istediği ve veliaht tayin ettirdiği 2 prens kendisinden önce öldü. Kral Selman ise ülke içi dengeler itibarıyla bu komisyonca veliaht seçildi.

ABDÜLAZİZ'İN ÇOCUKLARI KAYBETTİ

Yeni Kral Selman, Sudayri Kabilesi'ne mensup, dolayısıyla komisyon amacına ulaşamadı. Abdülaziz'in çocukları tahtı kaptırdı. Daha da kritik olan şu anda veliaht olarak Prens Mukrin'in seçilmesi. Mukrin'i de ağabeyi Kral Abdullah seçtirmişti. Mukrin'in, ilk kral Abdülaziz'in en küçük çocuğu ve annesi köle olduğu için kral olmaması gerektiği iddia ediliyor. Mevcut Kral Selman'ın 79 yaşında ve sağlığının bozuk olduğunu düşündüğümüzde pek yakında Mukrin'in tahta geçmesi bekleniyor.

5 BİN PRENS VAR

Suud Ailesi yaklaşık 15 bin kişiden oluşuyor, bunun 5 bini ise prenslerden oluşuyor. Kısacası Suudi Arabistan'da dengeler hassas ve gelecek taht kavgalarına gebe görünüyor.

(Takvim)